Pisma procesowe

Pisma procesowe

Pisma procesowe to dokumenty pisemne składane w postępowaniu sądowym w celu jego zainicjowania, a następnie wymiany stanowisk w toku sprawy sądowej. Są to kluczowe elementy procesu sądowego, które umożliwiają stronom uczestniczącym w postępowaniu składanie wniosków, argumentowanie swoich racji oraz podejmowanie innych działań mających istotny wpływ na przebieg sprawy. Pisma te mogą być przygotowywane i składane przez profesjonalnych pełnomocników tj. adwokata lub radcę prawnego lub przez samą stronę postępowania.

Przykłady pism procesowych w sprawach cywilnych:

Pozew – dokument inicjujący postępowanie sądowe, zawierający żądanie rozstrzygnięcia sporu skierowane przeciwko Pozwanemu. Pozew powinien spełniać wymogi formalne, wskazywać fakty, na których Powód opiera swoje żądanie, wartość przedmiotu sporu, oznaczenie wymagalności roszczenia w sprawach o zasądzenie, informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia. Pozew ponadto może zawierać wnioski o: wezwanie świadków i biegłych na rozprawę, dokonanie oględzin, polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego w jego posiadaniu, a potrzebnego do przeprowadzenia dowodu lub przedmiotu oględzin, zażądanie dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich, wraz z uprawdopodobnieniem, że strona sama nie może ich uzyskać.

Odpowiedź na pozew (replika) – pismo składane przez Pozwanego w odpowiedzi na złożony przeciwko niemu pozew, zawierające stanowisko Pozwanego, żądania oraz wnioski. Ma na celu pomóc sądowi rozstrzygnąć sprawę w najlepszy sposób, po uprzednim poznaniu stanowiska obu stron procesu. Pozwany w odpowiedzi na pozew może uznać powództwo (gdy się z nim zgadza) lub zakwestionować powództwo w całości lub w części (gdy kwestionuje prawdziwość twierdzeń Powoda).

Apelacja – środek odwoławczy od wyroku sądu pierwszej instancji do sądu drugiej instancji. Apelacja powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego, a także zawierać: oznaczenie wyroku wraz ze wskazaniem, czy jest on zaskarżony w całości czy w części, zwięzłe przedstawienie zarzutów wraz z ich uzasadnieniem, powołanie w miarę potrzeby nowych faktów lub dowodów, a także wniosek o zmianę lub uchylenie wyroku z zaznaczeniem zakresu żądanej zmiany lub uchylenia. Apelację należy wnieść na piśmie, do sądu odwoławczego za pośrednictwem sądu pierwszej instancji, w terminie dwóch tygodni od daty doręczenia wyroku z uzasadnieniem.

Skarga kasacyjna – nadzwyczajny środek zaskarżenia od wydanego przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku lub postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania kończącego postępowanie. Skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego może wnieść strona, Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Wyżej wymienione pisma procesowe są ważnym elementem procesu sądowego, umożliwiającym stronom prezentację swoich argumentów, twierdzeń i dowodów. W zależności od jurysdykcji i rodzaju sprawy, mogą istnieć różnice w terminologii i procedurach związanych z pismami procesowymi.

Wymogi formalne pism procesowych w sprawach cywilnych określa art. 126 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, który stanowi:

Art. 126 § 1. KPC Każde pismo procesowe powinno zawierać:

1. oznaczenie sądu, do którego jest skierowane;
2. imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
3. oznaczenie rodzaju pisma;
4. osnowę wniosku lub oświadczenia;
5. w przypadku gdy jest to konieczne do rozstrzygnięcia co do wniosku lub oświadczenia – wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie, oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów;
6. podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
7. wymienienie załączników.

§  1¹. Do pisma procesowego dołącza się załączniki wymienione w tym piśmie.

§  2. Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie przedmiotu sporu oraz:

1) oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron albo, w przypadku gdy strona jest przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – adres do doręczeń wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej,

1¹) oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy przedstawicieli ustawowych i pełnomocników stron,

2) numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) powoda będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub

3) numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.

Wymogi formalne pism procesowych w sprawach karnych określa art. 119 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego, który stanowi:

Art. 119 §  1. KPK Pismo procesowe powinno zawierać:

1. oznaczenie organu, do którego jest skierowane, oraz sprawy, której dotyczy;
2. oznaczenie oraz adres wnoszącego pismo, a także – w pierwszym piśmie złożonym w sprawie – numer telefonu, telefaksu i adres poczty elektronicznej lub oświadczenie o ich nieposiadaniu;
3. treść wniosku lub oświadczenia, w miarę potrzeby z uzasadnieniem;
4. datę i podpis składającego pismo.

Wymogi pism procesowych w sprawach administracyjnych określa art. 46 Ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, który stanowi:

Art. 46 § 1. PPSA Każde pismo strony powinno zawierać:

1. oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
2. oznaczenie rodzaju pisma;
3. osnowę wniosku lub oświadczenia;
4. podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
5. wymienienie załączników.

§ 2. Pismo strony powinno ponadto zawierać w przypadku:

1. gdy jest pierwszym pismem w sprawie:
2. oznaczenie miejsca zamieszkania, a w razie jego braku – adresu do doręczeń, lub siedziby i adresów stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,
3. numer PESEL strony wnoszącej pismo, będącej osobą fizyczną, oraz numer PESEL jej przedstawiciela ustawowego, jeżeli są obowiązani do jego posiadania albo posiadają go, nie mając takiego obowiązku, lub
4. numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer identyfikacyjny REGON albo numer w innym właściwym rejestrze lub ewidencji, albo numer identyfikacji podatkowej strony wnoszącej pismo, niebędącej osobą fizyczną, która nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest ona obowiązana do jego posiadania,
5. oznaczenie przedmiotu sprawy;
6. dalszych pism procesowych – sygnaturę akt.